دلار ایالات متحده چندین دهه است که ارز غالب جهان بوده است، اما وضعیت آن به دلیل عوامل مختلفی مانند رقابت با چین، پیامدهای جنگ روسیه در اوکراین و کشمکش بر سر سقف بدهی مورد بررسی قرار گرفته است. این رویدادها وضعیت دلار ایالات متحده را به عنوان ارز ذخیره تحتالشعاع قرار داده است و برخی کارشناسان معتقدند که دلارزدایی ممکن است اتفاق بیفتد. بر اساس دادههای صندوق بینالمللی پول، سهم دلار از ذخایر رسمی در سهماهه چهارم سال 2022 به کمترین میزان در 20 سال گذشته، یعنی 58 درصد کاهش یافت. این تغییر در زمان تعدیل نرخ ارز آشکارتر بود و برخی کارشناسان بر این باورند که این واکنش به مسدود شدن نیمی از 640 میلیارد دلار ذخایر طلا و ارز روسیه در پی حمله روسیه به اوکراین در سال 2022 بود. این موضوع باعث شد تا در کشورهایی مانند عربستان سعودی، چین، هند و ترکیه در مورد تنوع بخشیدن به ارزهای دیگر تجدید نظر شود.
در حالی که سهم دلار ایالات متحده از ذخایر خارجی بانکهای مرکزی در سهماهه پایانی سال 2022 به پایینترین حد دو دهه اخیر رسید، این حرکت تدریجی بوده است و شرایط را برای بانکها و شرکتها چالشبرانگیز کرده است. دلارزدایی به شبکه گسترده و پیچیدهای از صادرکنندگان، واردکنندگان، معاملهگران ارز، صادرکنندگان بدهی و وامدهندگان نیاز دارد تا به طور مستقل تصمیم بگیرند از ارزهای دیگر استفاده کنند، که بعید است اتفاق بیفتد. با این حال، رشد قارچگونه جایگزینها میتواند دنیای چندقطبی ایجاد کند و بانکهای مرکزی جهانی به دنبال طیف گستردهتری از داراییها از جمله بدهی شرکتها، داراییهای ملموس مانند املاک و مستغلات و سایر ارزها هستند. جفری یو، تحلیلگر بانک سرمایهگذاری BNY Mellon گفت که کشورها متوجه شدهاند ذخیره به اندازه کافی متنوع ندارند. این روندی است که در حال انجام است و قرار است دلار ایالات متحده کمتر در سیستم جهانی استفاده شود. دلار ایالات متحده مقتدر تجارت کالاها را قفل کرده است و به واشنگتن اجازه میدهد تا مانع از دسترسی کشورهای تولیدکننده از روسیه گرفته تا ونزوئلا و ایران به بازار شود.
اما تجارت در حال تغییر است و برخی کشورها کالاها را با ارزهایی غیر از دلار ایالات متحده خریداری میکنند. هند نفت روسیه را به درهم امارات و روبل خریداری میکند، در حالی که چین برای خرید نفت، زغال سنگ و فلزات روسیه به ارزش 88 میلیارد دلار ایالات متحده به یوان روی آورد. شرکت ملی نفت چین و توتال انرژی فرانسه اولین تجارت گاز طبیعی خود را که با یوان تسویه شده بود، در ماه مارس تکمیل کردند. پس از روسیه، ملتها این سوال را مطرح میکنند که اگر شما در سمت اشتباه تحریم قرار بگیرید چه؟ بر اساس گزارش بانک تسویه بینالمللی، سهم یوان از معاملات فارکس خارج از بورس جهانی از تقریباً هیچ در 15 سال پیش به 7 درصد افزایش یافت. در حالی که ممکن است یک جانشین برای دلار ایالات متحده وجود نداشته باشد، ظهور این جایگزینها میتواند دنیایی چندقطبی ایجاد کند.
وضعیت دلار توسط بازار 23 تریلیون دلاری خزانهداری ایالات متحده که به عنوان پناهگاه امنی برای پول در نظر گرفته میشود، حمایت میشود و داراییهای بینالمللی اوراق خزانهداری گسترده است و هنوز جایگزین معتبری ندارد. از آنجایی که سپردههای بزرگ بانکی همیشه بیمه نمیشوند، کسبوکارها از اوراق قرضه دولتی به عنوان جایگزین نقدی استفاده میکنند. در حالی که ممکن است تولیدکنندگان کالا با چین به یوآن مبادله کنند، بازیافت پول نقد در اوراق قرضه دولتی چین به دلیل مشکلات باز کردن حسابها و عدم اطمینان نظارتی دشوار است.