بازار جهانی فارکس، بزرگترین بازار مالی در جهان با چند تریلیون دلار معامله در روز است. در این بازار ابزارهای مالی و روش‌های مختلف معامله به سرعت در حال رشد است و انواع معاملات، از سلف تا آتی در حال انجام است. در این مقاله قصد داریم در مورد قراردادهای آتی در بازار فارکس صحبت کنیم و برخی از ابزارهای تحلیل لازم برای موفقیت در فضای قراردادهای آتی فارکس ارائه کنیم
معاملات آتی فارکس چیست؟ معاملات futures چیست؟
معاملات آتی (futures) فارکس به قراردادی گفته می‌شود که در آن دو طرف توافق می‌کنند که مقدار مشخصی از یک ارز را در یک تاریخ معین در آینده، با قیمت توافق شده خریداری کرده یا بفروشند. این قراردادها در کارگزاری‌های مخصوص معاملات آتی در سراسر جهان انجام می‌شود.
برخلاف برخی قراردادهای دیگر که می‌توان آنها را به دلخواه تنظیم کرد، قراردادهای آتی از قبل کاملاً مشخص و غیرقابل تغییر هستند. همچنین برای اطمینان از اینکه هر دو طرف به تعهداتشان عمل می‌کنند، سازمانی به نام اتاق پایاپای وجود دارد که ضرر و زیان احتمالی را تضمین می‌کند.
این سازمان هر روز سود و زیان معاملات را محاسبه و به حساب‌های مربوطه اضافه یا از آنها کم می‌کند. این کار بر اساس میانگین قیمت چند معامله‌ی آخر روز انجام می‌شود. در نتیجه، سود یا زیان هر تریدر در پایان روز مشخص شده و در حسابش ثبت می‌شود.
مارجین معاملات آتی
در معاملات آتی (futures)، اتاق‌های پایاپای (سازمان‌هایی که معاملات را تضمین می‌کنند) از معامله‌گران می‌خواهند که مبلغی به عنوان مارجین یا سپرده اولیه پرداخت کنند. این مارجین مثل یک تعهد است که اگر معامله‌گر ضرر کند، بروکر می‌تواند از این مبلغ برای جبران زیان استفاده کند. معمولاً مارجین اولیه برای معاملات آتی کمتر از مارجینی است که در معاملات دیگر مثل سهام نیاز است.
در صورتی که یک حساب زیان ببیند. دارندگان پوزیشن‌های معاملات آتی باید اطمینان حاصل کنند که سطح مارجین روزانه آنها بالاتر از مقدار از پیش تعیین شده توسط کارگزاری است. اگر زیان انباشته حساب به کمتر از مارجین مورد نیاز کاهش پیدا کند، به معامله‌گر یک فراخوان مارجین یا مارجین کال ارسال می‌شود و وی باید به حساب معاملاتی خود پول واریز کند. شما می‌توانید الزامات مارجین برای هر نوع قرارداد را در مرکز معاملاتی آن مشاهده کنید.
صرافی‌ها
معاملات آتی فارکس در صرافی‌های سراسر جهان انجام می‌شود اما یکی از محبوب‌ترین صرافی‌ها برای این معاملات، گروه بورس کالای شیکاگو یا CME است. در گذشته معاملات آتی از طریق سیستم آزاد و با فریاد معامله‌گران انجام می‌شد. اما اکنون با توسعه ابزارهای الکترونیکی و دسترسی گسترده به اینترنت، سیستم فریادزنی در اکثر نقاط جهان خصوصاً در اروپا حذف شده است و تنها معاملات الکترونیکی باقی مانده است.
از بین صرافی‌های مهم برای معاملات آتی ارز، گروه بورس کالای شیکاگو با ۲۴.۴ میلیون قرارداد به صورت روزانه در سال ۲۰۲۳ پیشتاز است و اکثر قراردادهای آتی توسط این گروه اجرا می‌شود.
مشخصات قراردادها
در قراردادهای آتی ارز، جزئیات خاصی برای هر قرارداد تعیین می‌شود. برای مثال، در قراردادهای آتی CAD/USD که در پایان زمان مشخصی تحویل داده می‌شوند، هر قرارداد شامل ۱۰۰ هزار دلار کانادا است. این قراردادها برای ۲۰ دوره زمانی مختلف معامله می‌شوند. منظور از این دوره‌ها، فصول سه‌ماهه است که شامل ماه‌های مارس، ژوئن، سپتامبر و دسامبر می‌شود. بنابراین، هر سال شامل ۴ دوره سه‌ماهه است و این قراردادها می‌توانند برای ۵ سال آینده ترید شوند.
یکی از موارد مهم در این قراردادها، توجه به کوچک‌ترین تغییر قیمت، که به آن «تیک» می‌گویند، است. تیک به کوچک‌ترین واحدی گفته می‌شود که قیمت می‌تواند در یک قرارداد تغییر کند. هر قرارداد تیک مخصوص به خود را دارد و معامله‌گران باید با آن آشنا باشند. به عنوان مثال، در قرارداد CAD/USD که توسط پلتفرم CME ClearPort ارائه می‌شود، تیک برابر با ۰.۰۰۰۰۱ دلار آمریکا برای هر دلار کانادا است. این به این معناست که اگر قیمت دلار کانادا حتی به اندازه ۰.۰۰۰۰۱ دلار تغییر کند، ارزش کل قرارداد تغییر خواهد کرد. چون هر قرارداد شامل ۱۰۰ هزار دلار کانادا است، این تغییر کوچک در قیمت می‌تواند باعث تغییر یک دلاری در ارزش کل قرارداد شود. بنابراین، اگر قیمت دلار کانادا از ۰.۷۸۷۰۰ دلار به ۰.۷۸۷۰۵ دلار برسد، ارزش قرارداد به اندازه پنج دلار تغییر خواهد کرد. البته در برخی از پلتفرم‌ها مانند CME Globex، تیک‌ها بزرگ‌تر هستند.
برای قراردادهای دیگر، مانند قراردادهای آتی CHF/USD که شامل ۱۲۵ هزار فرانک سوئیس هستند، تیک نیز به طور مشابه تعریف می‌شود. در این قراردادها، تیک برای CME ClearPort برابر با ۰.۰۰۰۰۱ دلار آمریکا برای هر فرانک سوئیس است، که به معنای تغییر ۱.۲۵ دلاری در ارزش کل قرارداد برای هر تغییر تیک است. در پلتفرم CME Globex، تیک‌های بزرگ‌تری وجود دارد.
بازارهای آتی همچنین نوعی قراردادهای کوچک‌تر به نام «e-mini» و «micro e-mini» دارند. قراردادهای e-mini نصف اندازه قراردادهای استاندارد هستند و micro e-mini یک دهم اندازه e-mini است. این قراردادها به دلیل نیاز به مارجین کمتر (سرمایه اولیه‌ای که برای شروع معامله لازم است) و نقدینگی بالاتر (امکان خرید و فروش سریع‌تر) برای معامله‌گران تازه‌کار بسیار جذاب هستند. این قراردادها در طول هفته از یکشنبه تا جمعه و به مدت ۲۳ ساعت در روز، در سراسر جهان معامله می‌شوند.
مزایای معاملات فیوچرز (futures) فارکس
1. شفافیت و ساختار مشخص
یکی از بزرگترین مزایای معاملات آتی فارکس، شفافیت و ساختار مشخص این قراردادها است. تمامی جزئیات قراردادهای آتی، از جمله تاریخ تحویل، مقدار ارز، و قیمت توافق‌شده از پیش تعیین شده و قابل تغییر نیستند. این شفافیت باعث می‌شود معامله‌گران دقیقاً بدانند که در چه شرایطی وارد معامله می‌شوند و از هرگونه ابهامی در قراردادها جلوگیری می‌کند.
2. کاهش ریسک نکول
در معاملات آتی فارکس، وجود اتاق‌های پایاپای به عنوان تضمین‌کننده تعهدات طرفین، ریسک نکول را به حداقل می‌رساند. این نهادها مسئولیت محاسبه و تسویه سود و زیان را به صورت روزانه بر عهده دارند و اطمینان حاصل می‌کنند که هر طرف به تعهدات خود پایبند باشد. این ساختار باعث ایجاد امنیت بیشتری برای معامله‌گران می‌شود.
3. استفاده برای پوشش ریسک
معاملات آتی فارکس ابزار مناسبی برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذارانی است که می‌خواهند ریسک نوسانات نرخ ارز را کاهش دهند. با استفاده از این قراردادها، شرکت‌ها می‌توانند از زیان‌های احتمالی ناشی از تغییرات ناخواسته در نرخ‌های ارز جلوگیری کنند و بدین ترتیب از سودآوری خود محافظت کنند.
4. نقدینگی بالا و دسترسی گسترده
بازارهای آتی فارکس به دلیل حجم بالای معاملات و تعداد زیاد شرکت‌کنندگان، از نقدینگی بالایی برخوردارند. این امر به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا به راحتی وارد و خارج از بازار شوند و سفارشات خود را به سرعت اجرا کنند. همچنین، دسترسی به این بازارها از طریق پلتفرم‌های الکترونیکی و اینترنتی، امکان معامله در هر زمان و مکان را فراهم کرده است.
5. هزینه‌های پایین‌تر برای معامله‌گران تازه‌کار
وجود قراردادهای کوچک‌تر مانند e-mini و micro e-mini باعث شده تا معامله‌گران تازه‌کار نیز بتوانند با سرمایه کمتری وارد بازار آتی فارکس شوند. این قراردادها نیاز به مارجین پایین‌تری دارند و به دلیل نقدینگی بالا، فرصت‌های زیادی برای یادگیری و کسب تجربه فراهم می‌کنند.
کاربرد قراردادهای آتی
قراردادهای آتی فارکس به‌طور گسترده هم برای کاهش ریسک و هم برای سفته‌بازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه، با مثالی به کاربرد قراردادهای آتی فارکس برای کاهش ریسک می‌پردازیم.
فرض کنید یک شرکت آمریکایی که در اروپا فعالیت می‌کند، انتظار دارد طی پنج ماه آینده مبلغ یک میلیون یورو از فروش خدمات خود دریافت کند. نرخ فعلی ارز EUR/USD برابر با ۱.۰۴ است.
این شرکت نگران است که در پنج ماه آینده، ارزش یورو در مقابل دلار کاهش یابد. برای محافظت از خود در برابر این خطر، هشت قرارداد آتی EUR/USD را که هر کدام ۱۲۵,۰۰۰ یورو ارزش دارند، در پلتفرم CME ClearPort به فروش می‌رساند. این قراردادها به شرکت امکان می‌دهند که در آینده، یورو را با نرخ ۱.۰۶ دلار به ازای هر یورو بفروشد. اگر ارزش یورو در طی این پنج ماه کاهش یابد، سود شرکت از فروش این قراردادهای آتی افزایش خواهد یافت.
فرض کنید پنج ماه گذشته و نرخ EUR/USD به ۱.۰۳ کاهش یافته است. این کاهش معادل ۳,۰۰۰ تیک در قراردادهای آتی است. اگر این مقدار را در ضریب قرارداد (یعنی ۱.۲۵) ضرب کنیم، سود ۳,۷۵۰ دلاری برای هر قرارداد به دست می‌آید. با توجه به اینکه شرکت هشت قرارداد فروخته بود، مجموع سود آن به ۳۰,۰۰۰ دلار می‌رسد.
اگر این شرکت از قراردادهای آتی استفاده نکرده بود و یورو را به نرخ روز دریافت می‌کرد، ۱۰,۰۰۰ دلار ضرر می‌کرد. زیرا در ابتدا قرار بود یورو را با نرخ ۱.۰۴ به ازای هر دلار دریافت کند، اما نرخ فعلی به ۱.۰۳ کاهش یافته بود.
البته باید توجه داشت که قراردادهای آتی فقط برای کاهش ریسک به‌کار نمی‌روند. بسیاری از معامله‌گران این قراردادها را برای سفته‌بازی، خرید و فروش می‌کنند. معامله‌گران روزانه به سرعت وارد بازار می‌شوند و از آن خارج می‌شوند تا از نوسانات قیمت سود ببرند. این معامله‌گران معمولاً استراتژی‌های خود را بر اساس حرکات قیمت (پرایس اکشن) و حجم معاملات، با تأکید بر تحلیل تکنیکال، تنظیم می‌کنند. برای این منظور، آنها از ابزارهایی مانند الگوهای فیبوناچی، باندهای بولینگر، شاخص مکدی، اوسیلاتورها، میانگین‌های متحرک و… استفاده می‌کنند.
✔️ بیشتر بخوانید: تحلیل تکنیکال چیست؟ تمام آنچه که باید بدانید
بسیاری از ابزارهای تحلیل تکنیکال که در بازار سهام استفاده می‌شوند، در بازارهای آتی نیز کاربرد دارند. بنابراین، معامله‌گران روزانه می‌توانند از این ابزارها برای معامله در بازار آتی نیز بهره ببرند.
معامله‌گران سوئینگ، پوزیشن‌های خود را بیش از یک روز حفظ می‌کنند. این معامله‌گران نسبت به معامله‌گران روزانه مدت زمان بیشتری در معامله می‌مانند و علاوه‌بر تحلیل تکنیکال، از تحلیل بنیادی نیز استفاده می‌کنند.
در نهایت، پوزیشن تریدرها هستند که پوزیشن خود را برای چند هفته تا چند سال حفظ می‌کنند. اگرچه این معامله‌گران نیز ممکن است از تحلیل تکنیکال استفاده کنند، اما تمرکز اصلی آنها بر عوامل کلان اقتصادی است. این دسته از معامله‌گران به نوسانات روزانه قیمت توجه زیادی ندارند و بیشتر به روند کلی بازار علاقه‌مند هستند.
البته باید توجه داشت که این تقسیم‌بندی‌ها کلی هستند و مرز مشخصی بین انواع معامله‌گران وجود ندارد. ممکن است یک معامله‌گر روزانه هم از تحلیل بنیادی استفاده کند، مثلاً زمانی که داده‌های کمیته بازار آزاد فدرال منتشر می‌شود. به همین شکل، معامله‌گران پوزیشنی نیز ممکن است از ابزارهای تحلیل تکنیکال برای تعیین زمان دقیق ورود و خروج از معامله استفاده کنند. همچنین بازه زمانی مورد استفاده توسط معامله‌گران مختلف نیز می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال، ممکن است یک معامله‌گر روزانه یک پوزیشن را بیش از یک روز نگه دارد، در حالی که یک معامله‌گر سوئینگ ممکن است معامله خود را تنها پس از چند ساعت ببندد.
انواع ابزارهای تحلیلی در معاملات فیوچرز
معامله‌گران قراردادهای آتی ارز، مشابه معامله‌گران بازار سهام و فارکس، از دو نوع تحلیل استفاده می‌کنند: تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال.
در تحلیل تکنیکال، معامله‌گران به بررسی داده‌های قیمت و حجم معاملات می‌پردازند. این روش در بازارهای آتی ارز، سهام و فارکس به‌طور مشابه استفاده می‌شود و هدف آن پیش‌بینی حرکات قیمت بر اساس الگوهای گذشته است.
اما تفاوت اصلی بین تحلیل در بازار سهام و بازار فارکس در استفاده از تحلیل فاندامنتال است. در بازار سهام، تحلیل فاندامنتال به بررسی جزئیات مالی یک شرکت و آینده صنعت مربوطه می‌پردازد. اما در بازار فارکس، تحلیل فاندامنتال بیشتر به بررسی وضعیت کلی اقتصاد یک کشور می‌پردازد.
معامله‌گران تازه‌کار در بازار آتی ارز باید عوامل متعددی را که ممکن است بر ارزش پول یک کشور تأثیر بگذارد، بررسی کنند. این عوامل شامل تورم، نرخ بهره و اقدامات بانک‌های مرکزی است. معامله‌گر باید بتواند شاخص‌های اقتصادی مهم مانند تولید ناخالص داخلی (GDP)، تورم، وضعیت مسکن، اشتغال، و اعتماد مصرف‌کننده را تحلیل کند.
علاوه بر این، معامله‌گر باید با اصول حسابداری اقتصاد کلان آشنا باشد و بتواند مفاهیمی مانند ذخایر بانک مرکزی، مازاد یا کسری تجاری و حملات سفته‌بازانه به ارزها را درک و تحلیل کند. برای مثال، معامله‌گر باید توانایی پیش‌بینی بحران‌های ارزی مانند بحران مکزیک، انگلستان و تایلند را داشته باشد.
در نهایت، شناخت و تحلیل تأثیرات رویدادهای ژئوپلیتیکی نیز برای معامله‌گران ضروری است. به‌عنوان مثال، تأثیرات حمله روسیه به اوکراین و تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه بر ارزش پول این کشور را باید بررسی کرد.
برای نمونه، دلار کانادا و دلار استرالیا به شدت تحت تأثیر تغییرات در قیمت کامودیتی‌ها (کالاهایی مانند نفت و فلزات) هستند. اگر یک معامله‌گر پیش‌بینی کند که قیمت نفت کاهش می‌یابد، ممکن است قراردادهای آتی دلار کانادا را بفروشد به این امید که قیمت این ارز نیز کاهش یابد. اما اگر به افزایش قیمت نفت امیدوار باشد، می‌تواند این ارز را خریداری کند.
به‌عنوان مثال، فرض کنید پس از تحلیل شرایط تکنیکال و بررسی وضعیت اقتصادی یونان در منطقه یورو، پیش‌بینی می‌کنید که ارزش یورو در مقابل دلار (EUR/USD) کاهش می‌یابد. شما تصمیم می‌گیرید قراردادهای آتی این جفت ارز را برای ماه ژوئن و با قیمت ۱.۰۸۶ بفروشید، به این امید که ارزش یورو تا زمان انقضای قرارداد به ۱.۰۷۲۶ کاهش یابد.
اگر اندازه قرارداد ۱۲۵,۰۰۰ یورو باشد، در صورت درست بودن پیش‌بینی، شما ۱۳۴۰ تیک یا معادل ۱۶۷۵ دلار سود خواهید کرد.
سخن پایانی
معامله در قراردادهای آتی فارکس درست مانند هر فعالیت سفته‌بازانه دیگر، پر ریسک است. معامله‌گر باید حداقل دانش در مورد تحلیل تکنیکال و اقتصاد کلان داشته باشد و ویژگی‌های منحصر به فرد قرارداد و قوانین مربوطه را درک کند. شفافیت، نقدینگی و ریسک پایین نکول، معاملات آتی فارکس را به یکی از ابزارهای جذاب برای معامله‌گران تبدیل کرده است. اما معامله‌گر باید به بداند که این جذابیت بدون هزینه نیست و ممکن است هزینه بالایی بابت ریسک خود پرداخت کند.
