در بازار فارکس معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بر این اساس که حدس می‌زنند ارزش ارزی افزایش پیدا می‌کند و یا ارزش خود را از دست می‌دهد، به خرید و فروش ارزهای مختلف می‌پردازند. بازار فارکس ریسک بالایی دارد و ارزش روزانه آن بیش از 5 تریلیون دلار است، بنابراین فعالین بازار برای انجام معاملات باید از طریق یک واسطه مانند بروکر فارکس اقدام به انجام معامله کنند.
صرف‌نظر از سود یا زیان معامله‌گران خرد، بروکر فارکس همیشه از دریافت کمیسیون و کارمزدها کسب درآمد خواهند کرد که البته برخی از این کارمزدها به طور کامل واضح نیستند.
نکات مهم:
- بازار فارکس بستری را فراهم می‌کند که در آن معامله‌گران از سراسر جهان ارزهای خارجی را مبادله می‌کنند.
- بازار فارکس از نظر ارزش، بزرگ‌ترین بازار جهان است.
- معامله‌گران فارکس اغلب برای تسهیل معاملات و یافتن طرف مقابل برای معامله در ارزهایی با نقد‌شوندگی کمتر به بروکرها متکی هستند.
- کارگزاران فارکس (بروکر ها)، مانند بسیاری از کارگزاران دیگر، معمولاً در ازاي انجام هر معامله کارمزدی را دریافت خواهند کرد. آنها همچنین ممکن است یک اسپرد (کارمزد تفاوت قیمت) بین تفاوت پیشنهاد خرید و فروش در یک ارز را دریافت کنند.
درآمد بروکرهای فارکس
بروکرها باید درآمد داشته باشند، بنابراین بسته به سفارش مشتری و این که خریدار باشد یا فروشنده، قیمت‌های متفاوتی به وی اعلام می‌کنند. همانطور که در ابتدا توضیح داده شد، به تفاوت بین این دو قیمت، اسپرد گفته می‌شود.
به عنوان مثال، السا GBPUSD را با قیمت ۱.۲۵۰۳ خریداری کرده است که به آن قیمت درخواستی (خرید) یا ask گفته می‌شود. اما آنا GBPUSD را به قیمت ۱.۲۵۰۰ فروخته است که به آن قیمت پیشنهادی (فروش) یا bid گفته می‌شود. این یعنی اسپرد بروکر ۳ پیپ یا ۰.۰۰۰۳ (تفریق ۱.۲۵۰۰ و ۱.۲۵۰۳) است.
در اصل، بروکر GBPUSD را به قیمت ۱.۲۵۰۰ از آنا خرید و با قیمت بالاتر یعنی به قیمت ۱.۲۵۰۳ به السا فروخت و اسپرد که سودش بود را نصیب خود کرد. در این مرحله فرقی نمی‌کند که نوسانات در بازار به چه میزان است، زیرا پوزیشن خالص بروکر صفر است و معاملات همدیگر را خنثی کرده‌اند.
اما یک حالت سوم را در نظر بگیرید که تمام معامله‌گران خرد تمایل دارند تا در یک جهت معامله کنند، به عنوان مثال تمام مشتریان یک بروکر تصمیم می‌گیرند تا درخواست خرید کنند که در این صورت بروکر در معرض خطر بزرگی قرار می‌گیرد.
اگر بروکر نخواهد در معرض چنین ریسکی قرار بگیرد، باید چنین معاملاتی را نپذیرد، اما این به آن معنا خواهد بود که مشتری از انجام بعضی معاملات منع بشود. چنین شرایطی مانند این است که یک مغازه‌دار در وسط روز و زمانی که بیشترین تعداد مشتری را دارد، در دکانش را تخته کند. اگر معامله‌گر یک بار با در بسته مواجه شود، چرا باید همچنان مشتری آن بروکر بماند؟!
بنابراین در واقع هیچ‌وقت چنین اتفاقی نمی‌افتد و عدم پذیرش بعضی معاملات از جانب بروکر غیرمنطقی است. بروکر باید همه معاملات را قبول کند، در غیر اینصورت مشتریان خود را از دست خواهد داد.
فرض کنید همه معامله‌گران معامله خود را بعد از افزایش قیمت ۱۰۰ پیپی بسته‌اند. هر معامله‌گر هزار دلار سود خواهد داشت (۱۰۰ پیپ در ۱۰ دلار) و چون طرف معامله همه این معامله‌گران بروکر است، بروکر ضرر یک میلیون دلاری (۱۰۰۰ دلار ضربدر ۱۰۰۰ مشتری) خواهد داشت.
اینجا سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا واقعا بروکر این مقدار از سرمایه را دارد که به مشتریان پرداخت کند؟ چون اگر این کار را انجام ندهد، مشتریان خود را از دست خواهد داد.
اگر چنین اتفاقی رخ دهد و بروکر سرمایه کافی نداشته باشد، به این معنا است که بروکر ریسک بازار را مدیریت نکرده است. چون قیمت آنقدر علیه پوزیشن بروکر حرکت کرده که بروکر نتوانسته به تعهدات خود در قبال مشتریان پایبند باشد و سود آنها را پرداخت کند و چون بروکر بیش از حد در معرض ریسک بازار قرار گرفته است، مشتریان هم در معرض ریسک طرف مقابل قرار گرفته‌اند. ریسک طرف مقابل زمانی رخ می‌دهد که یکی از طرفین معامله نتواند به تعهدات خود عمل کند.
هر معامله‌گری وقتی از موقعیت لانگ یا خرید با سود خارج می‌شود، انتظار دارد سود حاصل به حساب وی واریز شود. اما در این سناریویی که بررسی شد، بروکر در معرض ریسک بزرگی قرار گرفته و پول کافی برای پرداخت بدهی خود را ندارد. به زبان ساده، بروکر ورشکسته شده است . به همین دلیل مهم است که بدانید بروکر شما چگونه ریسک را در طرف دیگر معامله مدیریت می‌کند.
کارمزد بروکر فارکس
در ازای اجرای دستورهای خرید یا فروش، بروکر فارکس برای انجام هر معامله کارمزد و اسپرد دریافت خواهد کرد. بروکر فارکس از طریق دریافت اسپرد یا تفاوت بین قیمت پیشنهادی و قیمت تقاضا کسب درآمد می‌کند. همچنین یک بروکر می‌تواند برای هر معامله از طرفین درصدی کارمزد بگیرد. برخی از بروکرها ممکن است ادعا کنند که برای انجام معاملات کارمزدی نمی‌گیرند، اما این بروکرها احتمالاً با افزایش اسپرد در معاملات، به سوددهی رسیده و امنیت شغل خود را بیمه می‌کنند.
عدد اسپرد می‌تواند ثابت یا متغیر باشد. در مورد اسپرد متغیر، میزان آن بسته به نحوه حرکت بازار قطعا متفاوت خواهد بود. یک رویداد مهم در بازار مانند تغییر در نرخ بهره باعث تغییر اسپرد شده و این تغییر می‌تواند برای شما سوده یا زیان‌ده باشد. اگر بازار دچار نوسانات شدید بشود، ممکن است در نهایت بسیار بیشتر از آنچه انتظار داشته‌اید، مجبور به پرداخت اسپرد شوید. نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که یک کارگزار فارکس می‌تواند برای خرید یک ارز و سپس فروش همان ارز، اسپرد متفاوتی داشته باشد، بنابراین باید به قیمت‌گذاری توجه زیادی داشته باشید.
چرا بروکر حق گرفتن اسپرد را دارد
بسیاری از فعالان خرد بازار فارکس در مورد نحوه پردازش یک سفارش، نحوه کار بروکرهای فارکس و یا ارائه‌دهندگان اوراق CFD اطلاعی ندارند.
البته به این نکته هم باید توجه شود که همیشه این طور نیست که فرایند معاملات شفاف باشد، چراکه روش‌های متعددی برای اجرای سفارش وجود دارد که هرکدام ریسک‌های متفاوت خود را دارد، در نتیجه مزیت اطلاع از نحوه اجرای سفارش‌ها این است که می‌توانید تفاوت بروکرهای فارکس از یکدیگر را بهتر متوجه شوید و در زمان انتخاب کارگزار، تصمیم آگاهانه‌تری بگیرید.
وقتی که سفارش معامله خود را در پلتفرم معاملاتی بروکر خود ثبت می‌کنید، سفارش اجرا می‌شود. اما سؤالی که پیش می‌آید این است که این سفارش یا معامله کجا می‌رود؟
در واقع برای این که بتوانیم بگوییم چرا بعضی از کارگزاران بورس اسپرد می‌گیرند، باید تعریف دقیق‌تری از بعضی اصطلاحات پرکاربرد در بازارهای مالی داشته باشیم .
تعریف کارگزار به این شکل است که به عنوان یک واسطه بین خریدار و فروشنده عمل می‌کند، در حالی که فروشنده یا دلال شخص یا نهادی را شامل می‌شود که با حساب خود معامله می‌کند.
بروکرهای خرده فروش فارکس (retail forex broker) به نمایندگی از مشتریان معامله نمی‌کنند، بلکه آنها نقش واسطه را ایفا می‌کنند.
اصطلاح «بروکر فارکس» فقط یک اسم است به منظور تبلیغات و بازاریابی، اما در واقع این بروکرها واسطه‌های خرده‌فروش بازار فارکس هستند. برای مثال، همه بروکرهای خرده‌فروش فارکس که در ایالات متحده رگوله می‌شوند، رسما به عنوان «واسطه‌های خرده‌فروش ارز خارجی» شناخته می‌شوند.
نکته مهم این است که اگر بخواهیم از نظر فنی از عنوان دقیقی استفاده بکنیم، باید عبارت «واسطه‌های فارکس» را به جای «بروکرهای فارکس» به کار ببریم. اما از آنجایی که عبارت «بروکرهای فارکس» بین همه افراد جا افتاده است، ما هم اینجا از همان عنوان «بروکرهای فارکس» استفاده می‌کنیم.
آیا شما موکل بروکر فارکس هستید و یا مشتری آن؟
«موکل» و «مشتری» کلماتی هستند که اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. اما چون ما در اینجا قرار است به طور دقیق به بررسی این موضوع بپردازیم، باید به این نکته اشاره کنیم که این دو عبارت شبیه به هم نیستند و تفاوت بارزی میان مشتری و موکل وجود دارد.
شما اگر موکل یک شرکت باشید، یعنی بین شما و شرکت یک رابطه بر پایه اعتماد (امانت) برقرار است. به عبارت دیگر، شرکت از طرف شما اقدام به فعالیت کرده و طبق قانون هم موظف است به نفع شما عمل کند.
اما بروکر فارکس نه از طرف شما عمل می‌کند و نه قانونی او را ملزم می‌کند تا به نفع شما عمل کند. بنابراین اگر موکل بودن به معنای وجود یک رابطه وفادارانه است، شما موکل بروکر خود نیستید، بلکه شما مشتری آن محسوب می‌شوید.
اگر شما قصد خرید داشته باشید، خدمات بروکر به این صورت نیست که به نفع شما عمل کرده و یک فروشنده برای انجام معامله پیدا کند، بلکه شما فقط خریدار هستید و بروکر به شما می‌فروشد.
شما چه طور می‌توانید «موکل» بروکر باشید، وقتی از شما چیزی می‌خرد یا به شما چیزی می‌فروشد؟!
معامله‌گر در اصل مشتری بروکر بوده که خدماتی را به او ارائه می‌دهد، یعنی با استفاده از آن خدمات می‌تواند روی حرکت قیمت جفت‌ارزها شرط‌بندی کرده و افزایش یا کاهش قیمت‌ها را حدس بزند.
از آنجایی که معامله‌گر نمی‌تواند به طور مستقیم در بازار فارکس معامله انجام دهد، پس بروکر یک بازار معاملاتی را برای وی ایجاد می‌کند.
بروکر به شما این امکان را می‌دهد که بر روی قیمت ارز شرط‌بندی کنید و طرف دیگر شرط‌بندی هم خود بروکر است. بروکر طرف دیگری برای شرط‌بندی ندارد، پس خود با شما وارد شرط‌بندی می‌شود.
اما بروکر فارکس رابطه‌ای بر پایه وفاداری و یا امانت‌داری با معامله‌گر ندارد که ملزم باشد به نفع وی عمل کند. البته لازم به ذکر است که حتی اگر رابطه‌ای بر پایه وفاداری و یا امانت‌داری نیز وجود نداشته باشد، بروکر باید با مشتریان خود صادقانه و منصفانه تعامل کند.
در ادامه به معامله‌گرانی که از خدمات یک بروکر خرده‌فروش فارکس استفاده می‌کنند و یا از خدمات ارائه‌دهندگان اوراق CFD بهره می‌برند، با عنوان «مشتری» یاد می‌کنیم.
توجه داشته باشید که تمام سفارش‌ها و معاملاتی که وارد پلتفرم معاملاتی خود می‌کنید، توسط بروکر اجرا می‌شوند و به جایی خارج از بروکر نمی‌روند. بروکر شما طرف دیگر یا موضع مخالف معاملات شما است.
وقتی با یک بروکر معامله می‌کنید، شما و بروکر هر کدام در یک طرف معامله هستید. این شرایط به این معنی است که اگر شما قصد خرید دارید و یا می‌خواهید روی افزایش قیمت شرط‌بندی کنید، خود بروکر در طرف مقابل معامله شما قرار گرفته و روی کاهش قیمت شرط‌بندی می‌کند. عکس این موضوع نیز صادق است؛ یعنی اگر قصد فروش داشته باشید، خود بروکر در طرف مقابل معامله شما قرار می‌گیرد و روی افزایش قیمت شرط‌بندی می‌کند.
در واقع سفارش شما، یک معامله دوجانبه با بروکرتان است. البته «دوجانبه» یک کلمه فانتزی برای معامله‌ای است که دو طرف درگیر آن هستند.
در ادامه با ذکر مثال، رابطه بین بروکرها و معامله‌گران را توضیح می‌دهیم تا بهتر متوجه روش و نوع عملکرد بروکرها بشوید.
مثال اول: معامله بین بروکر و یک معامله‌گر
اگر شما 100 هزار جفت ارز پوند به دلار (GBPUSD) را بخرید (موقعیت لانگ)، بروکر شما در طرف دیگر معامله قرار می‌گیرد؛ یعنی بروکر 100 هزار از جفت ارز پوند به دلار (GBPUSD) را می‌فروشد و یا در مقابل شما پوزیشن شورت (فروش) باز می‌کند.
از آنجایی که شما در پوزیشن لانگ GBPUSD هستید، در معرض یک ریسک احتمالی قرار گرفته‌اید، به این صورت که اگر قیمت GBPUSD پایین بیاید، شما در نهایت مجبور می‌شوید پوزیشن خود را با قیمتی کمتر از قیمت خرید، ببندید. این ریسک برای بروکر هم که در پوزیشن شورت GBPUSD است، وجود دارد، یعنی هرچه قیمت GBPUSD بالاتر برود، ضرر بروکر هم بیشتر می‌شود.
به این خطر احتمالی، ریسک بازار گفته می‌شود، که شامل ریسک زیان در موقعیتی می‌شود که در اثر تغییرات نامطلوب قیمت به وجود می‌آید.
پس همانطور که می‌بینید معامله شما هرگز راهی به بازار واقعی پیدا نمی‌کند، در واقع فقط یک قرارداد خصوصی بین معامله‌گر و بروکر محسوب می‌شود و به همین خاطر است که بروکر شما یک بروکر یا یک کارگزار نیست، بلکه یک واسطه است.
مثال دوم: معامله بین بروکر و دو معامله‌گر
دو معامله‌گر را تصور کنید که هر دو جفت ارز پوند به دلار (GBPUSD) را معامله می‌کنند، اما در مورد تغییر قیمت این جفت ارز هم‌نظر نیستند. معامله‌گر اول پیش‌بینی می‌کند که قیمت پوند به دلار (GBPUSD) بالا می‌ٰرود، اما معامله‌گر دوم معتقد است قیمت GBPUSD پایین می‌آید.
در نظر داشته باشید که در طرف دیگر معامله هر دو فرد بروکر قرار دارد، به این صورت که هر معامله‌گر مستقیما (دو طرفه) با بروکر معامله می‌کند و معامله‌گران خرد با هم معامله نمی‌کنند.
آمار همه پوزیشن‌های باز یک بروکر در دفتر معاملاتی (trading book) ثبت می‌شود. هر مشتری که یک پوزیشن را باز می‌کند، بروکر باید در طرف مقابل معامله باشد. این باعث می‌شود دفتر معاملاتی بروکر دائما در حال تغییر باشد. بروکر باید به طور مداوم پوزیشن‌های خرید و فروش خود را پیگیری کند تا از میزان خالص سرمایه درگیر باخبر باشد. در واقع این دو معامله همدیگر را خنثی کرده و ریسک بازار بروکر از بین می‌رود.
مدیریت ریسک بروکرهای فارکس به چه نحوی است؟
بروکر با سه روش می‌تواند مدیریت ریسک کند:
- می‌تواند با ایجاد معاملات مخالف برای مشتریان، ریسک را جبران کند.
- می‌تواند ریسک را به یک شرکت‌کننده دیگر در بازار منتقل کند.
- می‌تواند ریسک را بپذیرد.
اینکه بروکر چگونه ریسک بازار را مدیریت می‌کند، نشان‌دهنده نحوه انجام معاملات آن است. اگر بروکر شما در طرف دیگر سفارش قرار داشته باشد و ریسک را به شخص ثالثی منتقل نمی‌کند، می‌توان نتیجه گرفت که به طور کامل ریسک بازار مربوط به سفارش شما را پذیرفته است.
بنابراین اگر بدانید که بروکر مدنظر شما چگونه مدیریت ریسک را اعمال می‌کند، متوجه می‌شوید با چه نوع بروکری سروکار دارید و پی می‌برید که آیا تضاد منافعی وجود دارد و یا خیر.
