زمانی که سفارش خرید یا فروش شما تکمیل شود، اصطلاحا به آن اجرا شدن معامله (Execution) میگویند. منظور از اجرا شدن معامله زمانی نیست که شما سفارشتان را ثبت میکنید، بلکه منظور زمانی است که سفارش شما انجام میشود. زمانی که سرمایهگذار سفارشش را ثبت میکند، سفارش وی به کارگزاری ارسال میشود و سپس کارگزاری تعیین میکند که چطور میتواند سفارش او را به بهترین نحو ممکن انجام دهد.
درک مفهوم اجرا معاملات
قانون کارگزاریها را ملزم میکند تا معاملات مشتریانشان را به بهترین نحو ممکن انجام دهند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار (Securities and Exchange Commission) یا به طور مخفف SEC، کارگزاریها را مجبور میکند تا کیفیت انجام معاملاتشان را در هر سهم به آنها گزارش دهند. همچنین کارگزاریها موظفند که اگر نتوانند سفارش مشتریانشان را در بهترین قیمت انجام دهند، به آنها اعلام کنند. پیشرفت چشمگیری که در سالهای اخیر در صنعت کارگزاریهای آنلاین رخ داده، منجر شده هزینه انجام معاملات به مقدار قابل توجهی کاهش یابد.
بسیاری از کارگزاریها اگر مشتریانشان بتوانند در طول یک ماه، تعداد معامله خاصی انجام دهند یا ارزش دلاری معاملاتشان به عدد مورد نظر آنها برسد، در کمیسیونی که از آنها دریافت میکنند، تخفیفاتی ارائه میدهند. این موضوع مخصوصا برای معاملهگران کوتاهمدت میتواند مهم باشد، چون آنها نیاز دارند هزینههای خود را تا حد ممکن پایین بیاورند.
اگر سفارش از نوع Market Order باشد یا سفارش طوری ثبت شود که بتوان آن را سریعا به Market Order تبدیل کرد، احتمال این که کارگزاری بتواند سفارش را در قیمت مورد نظر معاملهگر اجرا کند، زیاد میشود (Market Order یک نوع دستور اجرای معامله است. در این نوع دستور، اجرای سفارش خرید یا فروش در بهترین قیمت موجود بازار انجام میشود).
اما در مواردی، به دلیل اینکه حجم سفارش بزرگ است، کارگزاری باید آن را به سفارشات کوچکتر تقسیم کند. همین کار باعث میشود که کارگزاری نتواند در بهترین قیمتی که سفارش ثبت شده است، سفارش را انجام دهد. در چنین مواقعی، اصطلاحا ریسک انجام معاملات (Execution Risk) رخ میدهد. منظور از این ریسک، همان تاخیری است که بین ثبت سفارش و اجرا شدن سفارش وجود دارد.
نحوه انجام معاملات
سفارشاتی که توسط معاملهگری در تالار بورس انجام میشود (Order to the Floor): این مورد میتواند بسیار وقتگیر باشد، چون پروسه تراکنش توسط یک فرد معاملهگر انجام میشود. این فرد باید سفارش را دریافت کند و آن را اجرا کند.
سفارشاتی که توسط بازارگردان انجام میشوند (Order to Market Maker): در صرافیهایی مثل نزدک (Nasdaq)، بازارگردانان مسئول فراهم کردن نقدینگی هستند. کارگزاری سفارشات را برای این بازارگردانان ارسال میکند تا آنها، سفارشات را اجرا کنند.
سفارشاتی که توسط بروکرهای ECN یا (Electronic Communication Network) انجام میشوند: این روش را میتوان موثرترین روش دانست، چون سفارشات خرید و فروش توسط سیستمهای کامپیوتری با یکدیگر مطابقت داده میشوند.
انجام سفارش در خود کارگزاری (internalization): اگر کارگزاری سهم مورد نظر را موجود داشتهباشد، ممکن است از موجودی سبد خودش برای انجام معامله استفاده کند. کارگزاریها این اقدام را internal crossing مینامند.
تعهدات کارگزاریها و اجرای معاملات به بهترین نحو
کارگزارایها، طبق قانون ملزم هستند تا سفارشات معاملهگران را به بهترین نحو اجرا کنند. البته بحثهایی در این مورد وجود دارد که آیا واقعا کارگزاریها این کار را انجام میدهند یا انجام سفارشات را به دلایلی مثل کسب درآمد بیشتر، مدت زمان بیشتری طول میدهند.
برای مثال فرض کنید، قصد دارید 1000 سهم شرکت TSJ Sports که در قیمت 40 دلار معامله میشود را خریداری کنید. سفارش خود را در این قیمت ثبت میکنید، اما در قیمت 40.10 دلار سفارش شما انجام میشود. این بدین معنی است که این سفارش برای شما با 100 دلار هزینه بیشتر انجام شده است. برخی از کارگزاریها ادعا میکنند که همیشه به دنبال فرصتهایی برای فراهم کردن بهترین قیمتها هستند، البته در واقع، آنها ضمانت نمیکنند که همیشه بتوانند این کار را برای مشتریانشان انجام دهند. در سفارش لیمیت (Limit Order یا سفارشات لیمیت، منظور خرید یا فروش در یک قیمت مشخص است)، اگر کارگزاری تلاش کند که در بهترین قیمت سفارش شما را انجام دهد، ممکن است بر سرعت انجام سفارش تاثیر منفی بگذارد و یا حتی ممکن است سفارش انجام نشود. به هر حال، نه تنها کارگزاری بلکه بازار نیز ممکن است در اجرا نشدن سفارش در قیمت مورد نظر معاملهگر مقصر باشد، مخصوصا اگر بازار به سرعت حرکت کند و نوسانات شدید داشته باشد.
در حقیقت اگر کارگزاری تلاش کند که معاملات را به نحوی انجام دهد که هم به نفع خودش و هم به نفع مشتریانش باشد، باید ریسک زیادی را قبول کند. البته SEC اقداماتی را انجام داده تا بتواند کفه ترازو را به سمت مشتریان سنگینتر کند.
سازمان SEC اقداماتی اتخاذ کرده تا مطمئن شود، سفارشات سرمایهگذاران در بهترین قیمتها اجرا میشوند. این اقدامات شامل قانونهایی میشود که کارگزاریها را مجبور میکنند گزارش کیفیت نحوه انجام معاملات را برای هر سهم ارائه دهند. این گزارش نشان میدهد که سفارشات Market Oder چطور انجام شدهاند و قیمتی که معامله در آن انجام گرفته است چقدر با قیمت در دسترس عموم مردم تفاوت دارد. بعلاوه اگر کارگزاری بتواند سفارشات لیمیت معاملهگر را در قیمت بهتری، نسبت به قیمت در دسترس عموم ثبت کند، کارگزار موظف است جزئیاتی که باعث شده بتواند این قیمت را فراهم کند را باید به SEC گزارش دهد. با استفاده از این قوانین، بسیار راحتتر میتوان مشخص کرد کدام کارگزاری واقعا بهترین قیمتها را فراهم میکند و کدام کارگزاری فقط از این مورد برای تبلیغ استفاده میکند و در واقع این کار را انجام نمیدهد.
همچنین، SEC کارگزاران را مجبور کرده تا اگر نتوانند برای مشتریانشان قیمتی خوبی را فراهم کنند، به آنها اعلام کنند. معمولا این قسمت در برگه رسیدی که معاملهگر بعد از انجام معامله دریافت میکند، نوشته میشود. البته متاسفانه عده بسیاری متوجه این موضوع نمیشوند.
انجام معاملات در شبکه معاملاتی غیرشفاف
شبکه معاملاتی غیر شفاف (Dark Pool) یک نوع صرافی یا انجمن خصوصی است که برای سرمایهگذاران موسسات مالی طراحی شده، تا بتوانند سفارشات با حجم زیاد را بدون این که مقدار آن مشخص شود، انجام بدهند. این شبکهها عمدتا توسط معاملهگران موسسات مالی استفاده میشوند، و معمولا نقدینگی لازم برای این که این معاملهگران بتوانند معاملات بلوکی خود را در قیمت بهتری نسبت به قیمتی که صرافیها عمومی مثل Nasdaq یا NYSE (بازار بورس نیویورک) فراهم میکنند، انجام دهند. اگر معاملهگر موسسهای سفارش نسبتا بزرگی را در یک صرافی عمومی ثبت کند، بقیه معاملهگران میتوانند آن سفارش را در دفتر سفارشات (Order Book) صرافی ببینند. این کار باعث میشود که دیگر معاملهگران بفهمند سفارش خرید یا فروش نسبتا بزرگی ممکن است در بازار انجام شود که میتواند بر روی قیمت سهم تاثیر بگذارد.
شبکههای غیر شفاف اکثرا به مشتریانشان این امکان را میدهند تا در قیمت میانی (Mid-Point)، قیمت خرید و فروش سفارشاتشان را ثبت کنند. این امکان به کارگزاریها این اجازه را میدهد تا در قیمت بهتر معاملات را انجام دهند. برای مثال اگر قیمت فروش سهمی 100$ باشد و قیمت خرید 101$ باشد، این افراد ممکن است بتوانند با استفاده از این امکان در قیمت 100.5$ اگر فروشندهای در بازار باشد، وارد معامله شوند. عموم مردم نسبت به این شبکههای غیرشفاف خوشبین نیستند چون معاملات در آن به طور کاملا شفاف انجام نمیشوند و معاملهگردان خرد به آن دسترسی ندارند.
مثالی از نحوه انجام معامله
فرض کنید فردی قصد فروش 500 سهم شرکت ABC را در قیمت 25$ دلار دارد. کارگزاری وی ملزم است تا بتواند بهترین قیمت را برای او فراهم کند. کارگزاری بازار را میگردد و پی میبرد که در قیمت 25.5$، در حالی که قیمت در بازار در حوالی 25.25$ است، میتواند معامله را انجام دهد. پس کارگزاری در قیمت بهتر معامله را انجام میدهد، و 125 دلار به نفع معاملهگر میشود.